تأثیر اسانس و عصارههای مختلف مرزه ماکروسیفون و مرزه خوزستانی بر رشد میسلیومی و تولید آفلاتوکسینB1 قارچ آسپرژیلوس فلاووس

زمینه مطالعه: سمی بودن آفلاتوکسین‌ها برای انسان و حیوان، دستیابی به روش‌های مناسب برای کنترل آنها را ضروری ساخته است. هدف: اثر اسانس و عصاره‌های مختلف مرزه خوزستانی و مرزه ماکروسیفون در جلوگیری از رشد میسلیومی، تولید آفلاتوکسین توسط قارچ آسپرژیلوس فلاووس و تجزیه آفلاتوکسین B1 در محیط کشت مایع بررسی شد. روش کار: اسانس به روش تقطیر با آب و به کمک دستگاه کلونجر تهیه شد و عصاره‌ها با حلال‌های آب، اتانول و اتانول70% استخراج شدند. تأثیر اسانس (mg/L 0، 5/62، 125، 250، 375 و 500) و عصاره‌ها (mg/L 0، 500، 1000، 2000، 4000 و  6000) بر کاهش رشد قارچ آسپرژیلوس فلاووس و آفلاتوکسین به روش اختلاط با محیط کشت مایع، مورد ارزیابی قرار گرفت. میزان آفلاتوکسین با استفاده از کروماتوگرافی نازک با کارایی بالا سنجش شد. نتایج: اسانس و عصاره‌های اتانولی و اتانولی70% مرزه خوزستانی بیشترین تأثیر در جلوگیری از رشد قارچ داشتند و بترتیب در غلظت‌های mg/L 375، 4000 و6000 علیه قارچ آسپرژیلوس فلاووس مهارکنندگی کامل نشان دادند. اسانس و عصاره‌های مرزه ماکروسیفون حتی در بیشینه غلظت مورد استفاده  قادر به مهار کامل رشد قارچ نبودند. اسانس‌های مرزه خوزستانی و مرزه ماکروسیفون در غلظت mg/L 250 به ترتیب باعث 98 و 52/33 % بازدارندگی از تولید آفلاتوکسین B1 شدند. عصاره‌های مختلف گیاه مرزه خوزستانی در مقایسه با مرزه ماکروسیفون در کاهش آفلاتوکسین قارچ از فعالیت بالاتری برخوردار بودند بطوری که در غلظت mg/L 4000 از عصاره‌های اتانولی، اتانولی70% و آبی بترتیب 100، 96 و 37/32 % کاهش در میزان آفلاتوکسین تولیدی مشاهده شد. از سوی دیگر، اسانس و عصاره‌های اتانولی و اتانولی70%  هر دو گیاه، قادر به تجزیه قابل توجه آفلاتوکسین B1 محیط نبوده در حالی‌که عصاره‌های آبی مرزه ماکروسیفون و مرزه خوزستانی در غلظت mg/L 4000 بترتیب باعث تجزیه 16/32 و 25 % آفلاتوکسین B1 شدند.  نتیجه‌ گیری‌ نهایی: اسانس و عصاره اتانولی مرزه خوزستانی بطور قابل توجهی از رشد قارچ و تولید آفلاتوکسین جلوگیری کردند در حالیکه عصاره آبی مرزه ماکروسیفون فعالیت تجزیه‌کنندگی بالاتر آفلاتوکسین B1 را نشان داد و بعنوان کاندیدای امیدبخش جهت تجزیه و کاهش آفلاتوکسین معرفی شد.